دیابت نوع یک
مترادف های مورد استفاده برای بیماری:
- دیابت نوع یک
- دیابت شیرین
- دیابت ملیتوس
- دیابت نوجوانان
- دیابت وابسته به انسولین
تعریف
دیابت نوع 1 اختلالی است که نحوه استفاده بدن از قند را مختل می کند. برای درک این موضوع باید بدانیم تمام سلول های بدن برای سوخت و ساز خود عمدتا با استفاده از قند گلوکز تامین انرژی می کنند. گلوکز با کمک هورمونی به نام انسولین وارد سلول های مختلفی مانند سلول های عضلانی، بافت مغز، قلب، بافت چربی و سایر بافت ها می شود. اگر انسولین کافی وجود نداشته باشد یا پاسخ بدن به انسولین متوقف شود (فرایندی به نام مقاومت انسولین)، قند در خون انباشته می شود اما بافت های بدن امکان برداشت قند از خون را ندارند. در دیابت نوع یک، سیستم ایمنی با حمله به بخش درون ریز غده پانکراس و تخریب سلول های تولید کننده انسولین، سبب می شوند انسولین خون به شدت کاهش یابد. بنابراین، تعادل قند در بدن بهم خورده و سبب بروز علایم متعددی می شود.
علائم
علائم دیابت نوع یک عبارتند از:
- تشنگی و گرسنگی شدید
- ضعف و خستگی
- تکرر ادرار
- شب ادراری
- کاهش وزن ناخواسته
- تغییرات خلق و خو (نوسانات اخلاقی مانند افسردگی، اضطراب ناگهانی و …)
- تاری دید یا از دست دادن وضوح دید؛ بطوری که پرتوهای ساطع شده از اجسام در شبکیه چشم منطبق نشده و تصویر خارج از نقطه کانونی تشکیل و از نظر جزییات مبهم باشد.
- فلج معده: نوعی آسیب به اعصاب روده طی دیابت کنترل نشده می باشد که در آن معده به کندی تخلیه می شود. بنابراین مبتلایان پس از صرف غذا ممکن است احساس ناخوشایند نفخ، تهوع و استفراغ را تجربه کنند.
شکایت ها
در دیابت نوع ۱ به دلیل عدم امکان مصرف گلوکز توسط سلول های مختلف، مبتلایان از علایم زیر شکایت دارند:
- سرگیجه و سنگینی سر
- تعریق بیش از حد
- لرزش دست و پا
- ضربان قلب بالا
- گرسنگی و حالت تهوع
از طرفی افزایش قند خون نیز سبب بروز مشکلات زیر می شود:
- دهیدراسیون: یکی از راه های بدن برای مقابله با افزایش قند خون، افزایش دفع گلوکز از طریق ادرار می باشد. در نتیجه آب بدن نیز بیش از اندازه از طریق ادرار دفع شده و پر ادراری را سبب می شود. اما از طرف دیگر، کم آبی بدن باعث بروز دهیدراسیون و تشنگی دایمی می گردد.
- کاهش وزن: ناتوانی سلول ها در برداشت گلوکز خون و مصرف برای تامین انرژی سبب می شود سلول های بدن به ناچار انواع چربی ها و پروتئین های در دسترس خود را بسوزانند. این فرایند سبب کاهش توده عضلانی و کاهش وزن شدید نیز می گردد.
- کتواسیدوز دیابتی: مصرف چربی و پروتئین های بدن به جای گلوکز خون سبب تولید انواعی از پسماند های اسیدی (بنام اجسام کتونی) و آزادسازی به خون می گردد. این افزایش اسیدیته خون را کتو اسیدوز دیابتی می نامند که در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ که تحت درمان قرار نگرفته اند رخ می دهد و عواقب خطرناکی مانند اغما و مرگ را بدنبال دارد.
- آسیب به سایر اندام ها: افزایش بیش از حد گلوکز خون سبب اختلال در عملکرد اعصاب و عروق خونی موجود در چشم ها، کلیه ها و قلب می گردد. بدین ترتیب، بروز حمله های قلبی، کاهش قدرت بینایی و نارسایی کلیه در این بیماران شایع می باشد.
- ضعف سیستم ایمنی: در دیابت کنترل نشده، غلظت بالای گلوکز خون سبب آسیب به سلول های ایمنی نیز می شود و این افراد از ضعف سیستم ایمنی رنج می برد. بطوریکه مبتلایان به بسیاری عفونت های قارچی به ویژه در ناخن های پا دچار شوند که ممکن است منجر به قطع انگشتان گردد.
الگوهای بالینی
این بیماری فاقد الگوی متنوع می باشد.
شیوع
براساس داده های سازمان بهداشت جهانی، بیش از ۴۲۰ میلیون فرد مبتلا به دیابت گزارش شده است. این آمار در کشور هایی با درآمد بالا بیش از سایرین می باشد اما سرعت شیوع این بیماری در کشور هایی با درآمد کم تا متوسط بیش از کشور هایی با درآمد بالا می باشد.
از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۶ نزدیک به ۵ درصد از آمار مرگ زودرس در نتیجه عوارض دیابت بوده است. این آمار برای سال ۲۰۱۹ قریب به ۱.۵ میلیون نفر را شامل می گردد. شمار مبتلایان به دیابت نوع ۱ در کشور های توسعه یافته به بیش از ۹ میلیون نفر میرسد. اما امار جهانی حاکی از نرخ ۹.۵ درصد در هر جمعیت ۱۰۰ هزار نفری دارد.
براساس آمارهای غیر رسمی، در ایران نیز بیش از ۵۰۰ هزار مبتلا به دیابت نوع ۱ گزارش شده است. از آنجا که بروز این بیماری در در دوره نوجوانی و جوانی می باشد، آموزش مربیان بهداشت و معلمان مدارس برای توجه بیشتر به این مساله ضروری می باشد.
عوامل خطر
برخی عوامل محیطی و ژنتیکی در استعداد ابتلا به دیابت نوع ۱ تاثیر می گذارند. این عوامل شامل موارد زیر می باشند:
سن
در هر سنی امکان ابتلا به دیابت نوع ۱ وجود دارد و اغلب قبل از ۴۰ سالگی بروز می یابد. اما اغلب در نوجوانان و جوانان ظاهر شده و سنین ۴ تا ۱۴ سال بیش از همه در معرض ابتلا به این بیماری می باشند.
جنس
احتمال بروز این بیماری در مردان ۱.۸ برابر زنان می باشد. به طوری که اگر میانگین ابتلای ۱۲.۷ نفر را در هر جمعیت ۱۰۰ هزار نفری از جمعیت زن و مرد در نظر بگیریم، این آمار در مردان برابر با ۱۶.۴ و در زنان ۸.۹ نفر در جمعیت ۱۰۰ هزار نفری خواهد بود.
ماه تولد
مطالعات انجام شده نشان می دهند که بیماران مبتلا به دیابت نوع یک اغلب در ماه های نوامبر تا فوریه (فصل زمستان تا اواسط بهار) به دنیا آمده اند.
عوامل جغرافیایی
در بین همه قاره ها، اروپا دارای بالاترین آمار ابتلا به دیابت ملیتوس می باشد و از این میان کشور های فنلاند و ایتالیا از شیوع بالاتری برخوردارند. برخی محققان معتقدند این تفاوت شاید از ارتفاع بالاتر این کشورها نسبت به سطح دریا منشا بگیرد. زیرا روزهای آفتابی در این کشورها کمتر بوده و شاید افراد بیشتری از کمبود ویتامین دی رنج می برند. اما همانطور که گفته شد، سرعت شیوع این بیماری هم اکنون در قاره های آفریقا و آسیا (هندوستان و خاور میانه) بیش از سایرین می باشد.
بیشترین میانگین ابتلا به دیابت ملیتوس در سال به ترتیب در کشور های کانادا و آمریکا (۲۲ و ۱۶ نفر در هر جمعیت ۱۰۰ هزار نفری) و کمترین میانگین در کشور مکزیک (۱.۵ نفر به ازای هر جمعیت ۱۰۰ هزار نفری) دیده می شود. این آمار در ایران برابر ۳.۷ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر می باشد.
سبک زندگی
- تغذیه: رژیم غذایی حاوی شیر پرچرب، نان و انواع شیرینی جات با استعداد ابتلا به بیماری دیابت نوع ۱ در کودکان مرتبط است.
- چاقی: اضافه وزن و چاقی در برخی افراد سبب از بین رفتن گیرنده انسولین در سطح سلول های مختلف بدن می گردد. این پدیده تحت مقاومت به انسولین شناخته شده است و خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را افزایش می دهد.
- کمبود ویتامین دی: حدود ۱۵ تا ۹۰.۶ درصد از افرادی که از دیابت نوع ۱ رنج می برند به کمبود ویتامین D دچارند. این ویتامین با تعدیل کردن پاسخ های ایمنی از بروز بیماری های خود ایمن جلوگیری می کند.
- مصرف دخانیات: می دانیم مصرف سیگار و دخانیات با استعداد ابتلا به انواعی از بیماری های خود ایمن مرتبط است. شواهد حاکی از آن است که مصرف سیگار یا در معرض دود سیگار بودن با افزایش HbA1c (یکی از فاکتور های مهم در تشخیص دیابت) و ابتلا به دیابت نوع ۱ مرتبط است. همچنین، علایم بیماری دیابت در افراد سیگاری از شدت بیشتری برخوردار است.
نژاد
در آمریکا نژاد قفقازی بیش از نژآد آمریکایی-آفریقایی و بومیان آمریکای لاتین در معرض ابتلا به دیابت نوع ۱ می باشند. در جهان نیز چینی ها و بومیان آمریکای جنوبی کمتر در معرض ابتلا به دیابت شیرین می باشند.
وراثت
خطر ابتلا به دیابت ملیتوس در طول زندگی به طور قابل توجهی در فرزندان متولد شده از والدین مبتلا به این بیماری بیشتر است. احتمال بروز بیماری در افراد و شرایط مختلف به صورت زیر می باشد:
- فرزندان بدون سابقه بیماری در پدر و مادر: 0.4 درصد
- فرزندان متولد شده از مادر مبتلا: 1 تا 4 درصد
- فرزندان متولد شده از پدر مبتلا: 3 تا 8 درصد
- اگر یکی از فرزندان و هر دو والد بیمار باشند این احتمال برای هر یک از دیگر فرزندان: تا 30 درصد
- اگر خواهر و برادر غیر دوقلو بیمار مبتلا باشد احتمال بروز بیماری در خواهر و برادر دیگر: 3 تا 6 درصد
- اگر یکی از دوقلوهای دو تخمکی مبتلا باشد احتمال بیمار شدن قل دیگر: 8 درصد
- اگر یکی از دوقلوهای تک تخمکی بیمار باشد احتمال بیمار شدن قل دیگر: 30 درصد
بیان ژن هایی مانند HLA-DR3، HLA-DR4 در هر فردی با استعداد ابتلا به بیماری های خود ایمن نظیر دیابت نوع ۱ همراه است. مطالعه دیگری نیز بیانگر آن است که ژن HLA-DR7 در نژاد امریکایی-آفریقایی و ژن HLA-DR9 در افراد ژاپنی احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهد.
سایر بیمای ها
- سندروم نوع دو خودایمنی پلی گلاندولار: این بیماری نادر نوعی پاسخ ایمنی نسبت به غدد درون ریز مختلف می باشد که سبب تخریب بافت این غدد می گردد. از جمله غددی که طی این پاسخ تخریب می شوند غدد تیرویید و پانکراس می باشد. بنابراین ابتلا به این سندرم، خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را نیز به دنبال دارد.
- بارداری: بارداری سبب بروز بیماری دیابت نمی گردد. اما زنان باردار ممکن است با تشدید علایم بیماری دیابت مواجه شوند.
بایدها
رعایت نکات زیر در مبتلایان به دیابت ملیتوس و مراقبین ضروری می باشد:
- قند خون خود را مرتباً اندازه گیری کنید تا از وضعیت آن اطمینان بیابید. برای سنجش قند خون می توان حین چکاپ های فصلی و با مراجعه به آزمایشگاه مقدار آنرا سنجید. از طرفی دستگاه های تست قند خون موجود در بازار نیز امکان اندازه گیری قند خون را در منزل با یک روش بسیار ساده امکان پذیر کرده اند.
- به صورت دوره ای هموگلوبین خون خود را کنترل کنید: هموگلوبین A1c یکی از فاکتورهای خونی است که با مزمن شدن افزایش قند خون، بالاتر می رود. بر همین اساس با ارزیابی دوره ای مقادیر این فاکتور خونی، وضعیت اخیر بیماری از لحاظ شدت بیماری و میزان پاسخ به دارو ها بررسی می گردد.
- ۲- فشار خون خود را مرتب کنترل کنید: افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، در معرض فشار خون بالا می باشند و در صورت عدم کنترل، احتمال بروز حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری های کلیوی وجود دارد. علت این واقعه انباشت مقادیر زیاد گلوکز و کمبود آب خون می باشد.
- ۳- سایر فاکتور های خونی: در بیماری دیابت از آنجا که بافت های مختلف بدن امکان استفاده از گلوکز خون را ندارند، از چربی های مختلف به عنوان منبع انرژی در دسترس سلول استفاده می کنند. استفاده بیش از حد این ترکیبات توسط سلول ها سبب تولید پسماندهای اسیدی و آزادسازی به خون می گردد. اسیدی شدن خون (اسیدوز خون) با اغما و مرگ همراه است. بنابراین انجام چکاپ های منظم برای بررسی وضعیت فاکتور های خونی در بیماران ضروری است.
تشخیص
آزمایش ها
با دریافت نمونه خون و ادرار بررسی فاکتور های زیر می توان به تشخیص ابتلا به دیابت نوع ۱ رسید:
۱- قند خون ناشتا: مقادیر بالاتر از 126 (mg/dl) از قند خون می تواند نشانه از ابتلا به بیماری دیابت باشد.
۲- قند خون تصادفی: اندازه گیری قند خون در حالت غیر ناشتا اگر مقادیر بالاتر ای 200 mg/dl را نشان دهد، فرد احتمالا مبتلا به دیابت می باشد.
قند خون ناشتا و قند خون تصادفی باید چندین بار سنجیده شوند و نتایج همه موارد نشانگر بالا بودن قند خون باشد.
۳- هموگلوبین گلیکوزیه A1c خون: اگر مقادیر هموگلوبین A1C بعد از ۱۲ ساعت ناشتا بودن بیش از ۶.۵ درصد باشد، معمولا این فاکتور مجدد اندازه گیری می شود. در صورتی که هر دو بار مقادیر بیش از ۶.۵ درصد باشد، احتمالا فرد به دیابت مبتلا ست. این فاکتور نشانگر وضعیت قند خون طی دو الی سه ماه گذشته فرد می باشد. علت آن است که نیمه عمر این هموگلوبین ۹۰ روز می باشد و هنگام تولید شدن، مولکول های قند به این هموگلوبین اتصال می یابند. این فرایند را گلیکوزیله شدن هموگلوبین می نامند. هر چه میزان قند خون بیشتر باشد، هموگلوبین A1c گلیکوزیله بیشتری تولید می شود.
۴- انسولین خون: تنها با اندازه گیری مقادیر انسولین خون می توان با قطعیت اعلام کرد که فرد به دیابت نوع ۱ یا ۲ مبتلا می باشد. در دیابت نوع ۱ مقادیر انسولین به شدت کاهش یافته است. این در حالی است که در دیابت نوع دوم مقادیر انسولین خون طبیعی بوده و یا حتی بیش از حد نرمال می باشد.
۵- مقادیر اجسام کتونی ادرار: در بیماران دیابتی به علت آنکه امکان جذب گلوکز توسط سلول ها و بافت های مختلف وجود ندارد، سلول ها با مصرف کردن منابع چربی و پروتئین، انرژی کسب می کنند و پسماند های اسیدی (معروف به اجسام کتونی) آن را از طریق خون و ادرار دفع می کنند. مشاهده کتون ها در ادرار نشانه ای از ابتلا به دیابت می باشد.
۶- مقادیر اتوآنتی بادی و کمپلمان: سیستم ایمنی عمدتا از طریق تولید آنتی بادی و فعال سازی مولکول هایی به نام کمپلمان به تخریب سلول های تولید کننده انسولین می پردازد. اندازه گیری مقادیر این آنتی بادی ها (اتوآنتی بادی های سرم علیه سلول های جزایر، گلوتامیک اسید دکربوکسیلاز 65 (GAD65)، قطعه 40K تیروزین فسفاتاز (IA2)، انسولین، ناقل روی 8 (ZnT8)) و فاکتور های کمپلمان، وضعیت پیشرفت بیماری را برای پزشک مشخص می کند.
روش های تصویربرداری
در سطح تحقیقاتی و نه بالینی، از اسکن MRI بافت پانکراس برای تشخیص دیابت استفاده می شود. در این روش، ترکیبی بنام Ferumoxytol به خون تزریق می شود که به بافت های مختلفی انتقال می یابد. نوعی سلول ایمنی مستقر در بافت های مختلف بنام ماکروفاژ، این ترکیب را جذب می کند. از آنجا که تجمع ماکروفاژ ها در بافت التهابی پانکراس بیماران افزایش می یابد، مقادیر زیادی از ترکیب Ferumoxytol در این بافت تجمع می یابد. در روشی که محققان استفاده کردند، Ferumoxytol با نانوذرات خاصی پوشیده شده بود که اسکن MRI قادر به تشخیص آن می باشد. بنابراین درصورت حمله سیستم ایمنی به بافت پانکراس و وقوع التهاب ایمنی در آن، تصاویر به دست آمده قادر به تشخیص بیماری خواهد بود. اما از آنجا که که روش های آزمایش خون مقرون به صرفه تر بوده و خطرات اشعه های مضر را در پی ندارد، اسکن MRI به صورت روتین برای تشخیص بیماری استفاده نمی شود.
درمان
توجه داشته باشید در حال حاضر درمان قطعی برای بیماری دیابت نوع ۱ وجود ندارد و تنها با روش های مختلف می توان علایم بیماری و میزان قند خون را در بیماران کنترل و مدیریت کرد. این روش ها شامل:
دارویی
۱- انسولین: از آنجا که در دیابت شیرین مقادیر انسولین به شدت کاهش یافته است، اولین اقدام برای جلوگیری از عوارض بیماری استفاده از روش هایی است که برای تامین انسولین استفاده می شود. ابتدا انواع انسولین از نظر سرعت اثر گذاری و میزان پایداری بدن بدن شرح داده می شود. توجه داشته باشید که هر چه اثر انسولین سریع تر باشد، پایداری و نیمه عمر آن کوتاه تر خواهد بود. به این معنا که اثر آن زودتر از بین خواهد رفت و نیاز به دریافت دوز بعدی می باشد. بر همین اساس ۴ نوع انسولین در بازار موجود می باشد:
از طرفی انواع انسولین براساس نحوه تزریق شامل موارد زیر می باشند:
الف آمپول های انسولین: آمپول های انسولین که تزریقی بوده و روزانه مورد استفاده قرار می گیرند. این روش مقرون به صرفه تر بوده ولی تزریق روزانه برای بیماران ناخوشایند می باشد. علت نیاز به تزریق روزانه آن است که انسولین موجود در این سرنگ ها عموما نیمه عمر پایینی دارند و روزانه چندین باید تجدید شوند.
- ب قلم های انسولین: این روش نیز به تزریق نیاز داشته ولی انسولین به کار رفته در آن از پایداری بیشتری برخوردار است و انواع آن از نظر مدت اثر در دسترس می باشد.
توجه داشته باشید در مواردی که نیاز فوری به کاهش قند خون وجود داشته باشد، استفاده از انسولین های سریع الاثر توصیه می شود.
- ج پمپ های انسولین: این پمپ محتوی مقادیر زیادی انسولین می باشد که قابل شارژ کردن است. پمپ از طریق یک کمربند در نزدیکی بدن نگه داشته می بشود و به لوله ای متصل است که زیر پوست بیمار قرار می گیرد. با دادن یک برنامه مناسب به پمپ، این وسیله روزانه مقادیر مشخصی انسولین به خون آزاد کرده و از کاهش این هورمون در بدن جلوگیری می کند. انسولین مورد استفاده در این دستگاه عموما سریع الاثر بوده و از پایداری پایینی (۲۴ ساعت) برخوردار است. این روش احتمال بروز عفونت در محل ورود لوله به داخل بدن را در پی دارد.
عوارض جانبی که در مورد استفاده از انسولین های های مختلف گزارش شده است عبارتند از:
- الف) کاهش شدید و یکباره قند خون (هایپوگلایسمی) در مورد استفاده از انسولین های سریع الاثر
- ب) واکنش های الرژی
- ج) کاهش پتاسیم خون (هیپوکالمی) که با علایمی مانند خستگی، ضعف عضلانی، و یبوست همراه است.
- د) واکنش های محل تزریق مانند بثورات جلدی و خارش
۲- متفورمین: استفاده از این دارو برای جلوگیری از مقاومت به انسولین به ویژه در دیابت نوع ۲ توصیه می شود. از انجا که حتی با تزریق انسولین خارجی به افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، گاها مقاومت به انسولین (پدیده ای که در آن حتی در حضور هورمون انسولین نیز سلول های بدن قادر به شناسایی آن نمی باشند) دیده می شود، این بیماران نیز در صورت صلاحدید پزشک داروی متفورمین دریافت می کنند. نحوه اثر این دارو با تاثیر بر کبد و کاهش تولید گلوکز می باشد.
۳- sotagliflozin: این داروی خوراکی در سال ۲۰۱۹ پس از گذراندن مراحل کارآزمایی بالینی، نشان داد که با ۲۴ هفته مصرف این دارو، مقدار هموگلوبین گلیکوزیله A1c بطور قابل توجهی کاهش می یابد. نحوه اثر این دارو به این صورت می باشد که مانع جذب گلوکز و قند شیر (گالاکتوز) از روده می شود و بدین ترتیب از افزایش بیش از حد گلوکز خون نیز جلوگیری می شود. از طرفی میزان دفع گلوکز از طریق ادرار نیز افزایش یافته و طبیعتا پر ادراری را نیز به دنبال دارد. این دارو تاکنون از سازمان غذا و داروی آمریکا تاییدیه دریافت نکرده است اما آژانس دارویی اتحادیه اروپا مجوز مصرف آنرا صادر کرده است.
بازتوانی
توانبخشی پای دیابتی: افراد دیابتی معمولا دردهای دایمی در کف پا احساس می کنند که علامتی از گرفتگی، کوفتگی یا رگ به رگ شدن مفرط پا می باشد. اساس کار توانبخشی بیماران دیابتی، آموزش بیمار در جهت اصلاح کفش و کفی کفش، انجام حرکات ورزشی متناسب با سن و شرایط بیمار، و نیز ارتقای سلامت جسمانی بیماری می باشد.
تغییر سبک زندگی
- تغذیه: رژیم غذایی مدیترانه ای برای بسیاری مبتلایان به بیماری های خودایمن بویژه افراد دیابتی توصیه می شود. این رژیم غنی از سبزیجات تازه، میوه جات، کمی چربی های گیایی مانند روغن زیتون، ماهی ساردین و لبنیات می باشد. مصرف غذاهای چرب و شیرینی جات، باعث افزایش قندخون شده و بیماری شدت می یابد. بنابراین رژیم های غذایی حاوی فست فود توصیه نمی گردد. از طرفی دیگر در صورت تمایل به مصرف شیرینی و نان، استفاده از مواد غذایی بدون قند مانند شکلات و نان رژیمی برای وعده های غذایی توصیه می شود.
- ورزش: انجام فعالیت های ورزشی بخش مهمی از مدیریت بیماری دیابت نوع یک است. ورزش کردن علاوه بر تقویت سیستم ایمنی و تحریک تولید انسولین از پانکراس، از بروز بسیاری امراض ثانویه به ویژه چاقی جلوگیری می کند.
- پرهیز از دخانیات: همانطور که گفته شد دود سیگار نه تنها فرد را مستعد ابتلا به دیابت نوع ۱ می کند بلکه در شدت یافتن علایم بیماری دیابت نوع ۱ و بروز معضلات ثانویه ای همچون سرطان ریه، کلیه، فشار خون و مشکلات قلبی نیز تاثیر گذار است. بنابراین اجتناب از مصرف سیگار و دخانیات، از تشدید بیماری جلوگیری می کند.
سایر موارد
- واکسن سل (توبرکلوزیس): برخی مطالعات نشانگر آن است که تزریق واکسن سل به افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ ممکن است از حمله سیستم ایمنی به بافت پانکراس و آسیب به سلول های تولید کننده انسولین جلوگیری کند. مکانیسم اثر این فرایند نامشخص می باشد.
- پیوند پانکراس: در صورت تخریب کامل بافت پانکراس، روش جایگزین استفاده از پیوند پانکراس می باشد. از انجا که هر فرد تنها یک اندام پانکراس دارد، پیدا کردن پانکراس سالم و منطبق با شرایط فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ مشکل می باشد. پس از انجام جراحی، مصرف مادام العمر انواع داروی های سرکوب سیستم ایمنی ضروری برای جلوگیری از رد پیوند ضروری می باشد. از دیگر عوارض این روش آن است که مصرف داروهای سرکوب سیستم ایمنی، احتمال ابتلا به سرطان و عفونت های مختلف را در افراد پیوند عضو به شدت افزایش می دهد.
دیابت (نوع 1 و 2) از منظر طب سنتی
مترادف ها
دیابیطش، ذیابیطس، برمیز، ذرب البول، دولاب، زلق الکلیه
تعریف
نوعی بیماری است که در آن فرد بیمار مدام تشنه است و اگر آب بخورد بدون هیچ تغییری همان آب را به صورت ارادی در ادرار دفع می کند.
علت شناسی
ضعف کلیه
اتساع و گشاده بودن دهانه مجاری ادراری
سوء مزاج سرد کبد یا عموم بدن
سوء مزاج گرم کلیه
درمان
با توجه به خطرات افزایش یا کاهش قند خون، بیماران به هیچ عنوان نباید بدون مشورت با پزشک داروهای تنظیم کننده ی قند خون خود را قطع کنند. در کنار مصرف آن دارو ها می توان از تدابیر زیر بهره برد و با نظر پزشک میزان مصرف دارو ها را تنظیم کرد.
درمان های ساده ی اولیه
- زندگی در مکانی که هوای رو به سرد دارد.
- انجام ورزش ملایم و پرهیز از انجام ورزش های سنگین و فعالیت های خسته کننده
- پرهیز از جماع زیاد
- در ابتدای شروع بیماری، تعریق بسیار کمک کننده است ( سونای خشک). اما به افراط هم نباید منجر شود.
- سوپ های چرب حاوی مرغ و سبزیجات
- استفاده از آب سیب، گلابی و به
- استفاده از چاشنی های ترش مانند آب غوره
- آش های ترش مانند آش زرشک، آش آلو، آش تمرهندی، آش غوره
درمان های کمک کننده
- مداومت بر استفاده از یک لیوان آب خیار + یک قاشق مرباخوری اسفرزه
- نصف لیوان آب کدو + یک قاشق غذاخوری سکنجبین
- مصرف غذاهای سرد و تر مانند جو ( به صورت سوپ یا ماء الشعیر طبی: یک پیمانه جو در 20 پیمانه آب بجوشد تا جو ها شکفته شود. سپس آب روی آن از مواد ته نشین شده جدا شود. آب روی آن ماء الشعیر طبی است که به صورت جداگانه مصرف شود و از باقیمانده در تهیه سوپ جو استفاده شود)
- دوغ ترش در همراهی با آب کدو، روغن گل سرخ، نعنا، اسفرزه یا نان
- تخم حماض، تخم شنبلیله، تخم خرفه و سماق به میزان مساوی مخلوط شده، کاملا پودر شود و بعد از هر وعده غذایی یک قاشق چایی خوری میل شود.
- یک لیوان آب هندوانه + یک قاشق مربا خوری شیرخشت + یک قاشق چایی خوری طباشیر
